Zoekresultaten tags
Gekaapte Brieven
Het corpus Gekaapte Brieven bevat 6000 brieven en andere documenten uit de Sailing Letters: Nederlandse brieven uit de tweede helft van de 17e tot de vroege 19e eeuw van en aan het thuisfront, die zijn buitgemaakt door kapers en in Britse archieven zijn bewaard. De teksten in het corpus zijn aangevuld met taalkundige informatie.
Tags: corpus, historisch
Couranten Corpus
Het Couranten Corpus omvat de zeventiende-eeuwse Nederlandse kranten die op Delpher beschikbaar zijn. De informatie in deze kranten is van belang voor onderzoekers van verschillende disciplines, variërend van historici tot historische taalkundigen, literatuurwetenschappers en kunsthistorici.
Tags: corpus, historisch
Corpus Juridisch Nederlands
Het Corpus Juridisch Nederlands omvat een verzameling van 5.856 wetsteksten uit de periode 1814 tot 1989, die per jaar zijn samengesteld.
Tags: corpus, historisch
Persbericht: De Nederlandse Dataprijs gaat naar 17e-eeuwse krantenset
Op 18 november werd bekend dat de Nederlandse Dataprijs 2020 in de categorie sociale en geesteswetenschappen is toegekend aan de 17e-eeuwse krantenset die door honderden vrijwilligers is getranscribeerd binnen een samenwerkingsproject tussen het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), de Koninklijke Bibliotheek, de nationale bibliotheek van Nederland (KB) en het Meertens Instituut onder leiding van…
Tags: historisch
Historisch Nederlands
Alle informatie over historisch Nederlands op onze website verzameld op één pagina.
Tags: historisch
Matthias de Vriesjaar 2020
In 2020 herdacht het Instituut voor de Nederlandse Taal de ‘aartsvader van de neerlandistiek’ Matthias de Vries (1820-1892).
Tags: historisch, lexicografie
Woordenboek der Nederlandsche Taal
Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) is het grootste historische woordenboek ter wereld. Het beschrijft de betekenis en geschiedenis van honderdduizenden woorden uit het geschreven Nederlands van 1500 tot 1976
Tags: etymologie, historisch, lexicografie
Vroegmiddelnederlands Woordenboek
Het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW) is een historisch wetenschappelijk woordenboek van het 13e-eeuwse Nederlands: het beschrijft de woordenschat uit de periode 1200-1300. Het bevat circa 25.000 trefwoorden en ongeveer 26.000 citaten.
Tags: historisch, lexicografie
Middelnederlandsch Woordenboek
Het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) beschrijft de woordenschat van het Nederlands dat tussen 1250 tot 1550 werd gesproken in het gebied dat samenvalt met het huidige Nederland en Vlaanderen.
Tags: historisch, lexicografie
Woordenboek der Friese Taal
Het Wurdboek fan de Fryske taal (WFT) beschrijft het Nieuwfries van 1800 tot en met 1975 en bevat ruim 120.000 trefwoorden. Dit 25-delige wetenschappelijk beschrijvend woordenboek is gemaakt door de Fryske Akademy. De digitale versie is medio 2010 aan de Historische Woordenboeken online toegevoegd.
Tags: historisch, lexicografie
Oudnederlands Woordenboek
Het Oudnederlands Woordenboek (ONW) is een wetenschappelijk woordenboek dat het oudste Nederlands beschrijft van circa 500 tot 1200. In het woordenboek zijn alle bronnen opgenomen die (deels) Oudnederlands van karakter (kunnen) zijn. Het ONW bevat ruim 9000 trefwoorden en circa 30.000 citaten. De citaatteksten zijn vertaald in modern Nederlands.
Tags: historisch, lexicografie
Brieven als Buit
Het corpus Brieven als Buit (origineel) bevat 1.000 Sailing Letters: Nederlandse brieven uit de tweede helft van de 17e tot de vroege 19e eeuw van en aan het thuisfront, die zijn buitgemaakt door kapers en in Britse archieven zijn bewaard. De teksten in het corpus zijn aangevuld met taalkundige informatie. Brieven als Buit-2 is een aanvulling op het originele corpus en bevat ruim 1.300 Sailing Letters. Deze teksten zijn niet taalkundig verrijkt maar wel voorzien van metadata.
Tags: corpus, historisch
Historische woordenboeken
Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) stelt vijf wetenschappelijke historische woordenboeken via één zoekapplicatie gratis online beschikbaar voor onderzoekers, docenten, studenten en andere belangstellenden. Samen beschrijven ze de Nederlandse woordenschat van circa 500 tot 1976, en de Friese woordenschat van 1800 tot 1975.
Woord gevonden dat in onze historische woordenboeken ontbreekt? Meld het ons via het formulier.
Tags: historisch, lexicografie
Terug in de taal
In deze rubriek bespreken we woorden of betekenissen die ooit in het Nederlands bestonden, maar nu verdwenen zijn. Om de week neemt een van onze historisch taalkundigen u mee terug in de taal.
Woord of citaat gevonden dat in onze historische woordenboeken ontbreekt?
Meld het ons via het formulier.
Tags: historisch
DiaMaNT
DiaMaNT staat voor Diachroon seMantisch lexicon van de Nederlandse Taal. Het is een computationeel semantisch lexicon in ontwikkeling, dat betekenisinformatie over woorden door de tijd heen moet bieden. DiaMaNT legt verbanden tussen woordvormen en betekeniseenheden (concepten), en plaatst ze in de tijd.
Tags: hedendaags, historisch, lexicon, semantiek
GiGaNT
GiGaNT staat voor Groot Geïntegreerd Lexicon van de Nederlandse Taal. Het is een computationeel lexicon in ontwikkeling van de Nederlandse taal vanaf de zesde eeuw tot en met het heden. Dit lexicon vormt straks een verzameling van woorden en woordgroepen in alle mogelijke spelling- en vormvarianten. Het biedt bij elk woord veel extra taalkundige informatie.
Tags: hedendaags, historisch, lexicon, morfologie, syntaxis
Nederlab
Nederlab is een webinterface die onderzoekers in staat stelt verspreide digitale historische corpora als eenheid te doorzoeken en te analyseren; dit geldt zowel voor de teksten zelf als voor de metadata.
Tags: corpus, historisch
Eindhoven-corpus
Het Eindhoven-corpus is een verzameling Nederlandstalige geschreven en (uitgeschreven) gesproken teksten uit de periode van 1960 tot 1976. Het bevat materiaal uit kranten en tijdschriften en correspondentie tussen de regering en de Staten-Generaal, en diverse gesproken bronnen. Het is in diverse fases verbeterd en inmiddels bruikbaar gemaakt in een hedendaagse corpusapplicatie.
Tags: corpus, historisch
Corpus Middelnederlands
Het Corpus Middelnederlands is een verzameling van ruim 350 Middelnederlandse rijm- en prozateksten uit de periode 1300-1550. Het corpus bevat veel literair materiaal, waaronder de Beatrijs en de Reynaert.
Tags: corpus, historisch
Corpus Gysseling
Het Corpus Gysseling is een verzameling 13e-eeuwse Middelnederlandse teksten. Het zijn voornamelijk ambtelijke en literaire teksten die gebruikt zijn als bronnenmateriaal voor het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW). De teksten in het corpus zijn aangevuld met taalkundige informatie.
Tags: corpus, historisch
Corpus Oudnederlands
Het Corpus Oudnederlands is de verzameling van al het bekende Nederlandse woordmateriaal uit de periode 475-1200. Het bestaat uit drie grote teksten (Wachtendonkse Psalmen, Leidse Willeram, Mittelfränkische Reimbibel) en een aantal kleinere teksten, fragmenten, losse woorden en plaatsnamen. Het corpus is taalkundig verrijkt met woordsoort en lemma, en is gebruikt als bronnenmateriaal voor het Oudnederlands Woordenboek (ONW).
Tags: corpus, historisch
Corpora
Een corpus is een grote verzameling geschreven of gesproken teksten, gemaakt om een taal te kunnen bestuderen en beschrijven. Onze historische corpora zijn: het Corpus Gysseling, het Corpus Oudnederlands en het Corpus Middelnederlands. Ons hedendaagse corpus is het Corpus Hedendaags Nederlands (CHN).
Tags: corpus, hedendaags, historisch
Computationele lexica
Computationele lexica zijn gestructureerde datasets met woorden en taalkundige informatie over die woorden (woordsoort, uitspraak, betekenis, etc.), bedoeld om door een computerprogramma gebruikt te worden. De INT-lexica zijn GiGaNT, DiaMaNT, de IMPACT-lexica en het PAROLE-lexicon.
Tags: hedendaags, historisch, lexicon
Terug naar het Rapenburg
Sinds februari 2018 is het Instituut voor de Nederlandse Taal gevestigd op een nieuwe locatie in Leiden. Het gebouw aan de Witte Singel is aan vernieuwing toe en wordt grondig gerenoveerd. Voor de komende jaren is Rapenburg 61 daarom het nieuwe adres van het instituut, vlak bij waar het allemaal ooit begon. Het begin Daarvoor…
Tags: historisch
Hondsdagen
Op wat nu al de heetste dag van 2013 wordt genoemd zit ik woorden uit het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) te koppelen aan de bijbehorende woorden in het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT). Mijn oog blijft kleven aan ‘Hontdage’, dat ik met mijn zweterige vingers keurig vastplak aan ‘Hondsdagen’. Hondsdagen, wat zijn dat ook alweer? Iets…
Tags: historisch
Da’s geen klein bier!
Wat woordenboeken ons vertellen over bier van vroeger.
Tags: etymologie, historisch